تماس با ما
تماس با ما

آمار؛ از تصویر تا تأثیر

دقـیـقـه
Statistics

آمار؛ از تصویر تا تأثیر

آمار نقش مؤثری در ایجاد شفافیت، جلب اعتماد عمومی، فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش مردم دارد. این مهم میسر نخواهد بود مگر به مدد «ارائه مناسب» و دقیق آمار و انتشار آن برای مخاطب عام.

گرچه جداول و اعداد و ارقام قالب مناسبی برای استفاده تحلیلگران یا کار با نرم‌افزارهای آماری و محاسباتی است، اما ساختار شناختی مغز انسان به گونه‌ایست که بازخوانی اطلاعات در صورت تلفیق با تصویر به شکل محسوسی افزایش می‌یابد. حدود ۶۵ درصد از جمعیت کره زمین یادگیرنده‌های دیداری هستند. ارائه دیداری تحلیل‌های آماری منجر به افزایش تأثیرگذاری و جذب مخاطب می‌شود و افزایش ارتباط مخاطب عام با تحلیل‌های آماری افزایش اعتماد عمومی و فرهنگ‌سازی را در پی دارد.

مفهوم مصورسازی داده (Data Visualization) از حدود سه دهه گذشته وارد کتب و مراجع آمار شد. اطلاعاتی که می‌توان از طریق یک تصویر یا نمودار در مدت زمان کم به مخاطب ارائه داد هرگز قابل ارائه از طریق جدول و عدد نیست. این موضوع نه تنها برای مخاطب عام، که برای تصمیم‌گیران و مدیرانی که می‌خواهند در فضای تغییرات سریع، بینش لازم از حوزه مورد بررسی کسب کنند نیز صادق است. تصاویر بیشتر از اعداد به خاطر سپرده می‌شوند و برای سیاست‌گذاران و مدیران نیز معنای روشن‌تری پیدا می‌کنند. بر این اساس تحلیل و مصورسازی داده‌ها دارای ارزش افزوده نسبت به داده خام و جداول عددی است و در تسریع و بهبود فرآیند تصمیم‌گیری اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

سامانه‌های تعاملی (Interactive)

ابزارهای زیادی مانند SAS ،SPSS و Stata امکانات مصورسازی داده‌ها را در اختیار تحلیلگران قرار داده‌اند، اما این نرم افزارها در دسترس عموم نبوده و عموماً فاقد قابلیتهای تعاملی هستند. «سامانه تعاملی» نوعی نمایش تصویری اطلاعات و آمار است به گونه‌ای که کاربر امکان تغییر شاخص‌های تعریف شده و شخصی‌سازی نمایش اطلاعات برحسب ویژگی داده‌ها را دارد. برخلاف مخاطب تصاویر و نمودارها، کاربر سامانه تعاملی تنها یک بیننده‌ی صرف نیست و در چگونگی نمایش اطلاعات نقش فعال ایفا می‌کند. یک سامانه تعاملی آنلاین، قابلیتهایی مانند تحویل روی بستر عمومی وب، سادگی استفاده برای عموم، عدم نیاز به نصب بسته‌های جانبی، سرعت راه‌اندازی و به‌روزرسانی و امکان استفاده در انواع ابزارها را داراست.

مفهوم مصورسازی داده‌ها همزمان با توسعه تکنولوژی‌های Rendering در مرورگرها رشد سریعی داشت و با ظهور HTML5 ،CSS3 و پکیج‌های مبتنی بر Javascript به اوج خود رسید. این تکنولوژی‌ها که اساس بستر کنونی اینترنت را تشکیل می‌دهند امکانات بی‌سابقه‌ای جهت ارتباط تعاملی، ترسیم گرافیک و پویانمایی آن در اختیار قرار می‌دهند که برای مخاطب جذابیت فوق‌العاده‌ای دارد.

اطلاعات سرشماری سال ۲۰۱۱ انگلستان که به صورت زمینه (context) روی نقشه شهرها ترسیم شده‌است. اطلاعات ارائه شده شامل جمعیت، قومیت و مذهب، سلامت، مسکن، آموزش، اشتغال، سفرهای به قصد کار، اقامت را شامل می‌شود. کاربر می‌تواند با تغییر این اطلاعات توزیع جمعیتی متناظر را روی نقشه مشاهده کند. نقشه فوق تراکم جمعیتی مسلمانان در شهر لندن و حومه را نشان می‌دهد.
اطلاعات سرشماری سال ۲۰۱۱ انگلستان که به صورت زمینه (context) روی نقشه شهرها ترسیم شده‌است. اطلاعات ارائه شده شامل جمعیت، قومیت و مذهب، سلامت، مسکن، آموزش، اشتغال، سفرهای به قصد کار، اقامت را شامل می‌شود. کاربر می‌تواند با تغییر این اطلاعات توزیع جمعیتی متناظر را روی نقشه مشاهده کند. نقشه فوق تراکم جمعیتی مسلمانان در شهر لندن و حومه را نشان می‌دهد.

در سالهای اخیر، مراکز بزرگ تحلیل کلان‌داده‌ها در دنیا روند روبه‌رشدی برای ارائه محصولات بصری مبتنی بر آمار خام آغاز کرده‌اند. از آن جمله می‌توان به وبسایت Datashine (سرشماری ۲۰۱۱ انگلستان)، رصدخانه پیچیدگی اقتصادی دانشگاه MIT و سامانه تعاملی تحت وب مربوط به بودجه دولت اوباما در سال ۲۰۱۳ و تغییرات آن نسبت به سال ۲۰۱۲ اشاره کرد.

 
سامانه رصدخانه «پیچیدگی اقتصادی دانشگاه MIT». در این سامانه شبکه تعاملات تجاری صنایع هر کشور و نیز فرصت‌های صادرات بر حسب صنایع مختلف نشان داده شده‌است. شکل فوق سهم صادرات خودروهای درون‌سوز آلمان در سال ۲۰۱۶ به همراه وابستگیهای تکنولوژیک به صنایع دیگر را نشان می‌دهد.
بودجه دولت اوباما در سال ۲۰۱۳ و تغییرات آن نسبت به سال قبل هر دایره یکی از بخش‌های بودجه را نشان می‌دهند. اندازه هر دایره متناسب با رقم بودجه بخش متناظر است. دایره‌های قرمز کاهش و دایره‌های سبز افزایش بودجه در آن بخش را نشان می‌دهند.

سامانه‌های تعاملی دقیقه

از قابلیت‌های سامانه‌ تعاملی دقیقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • امکان نمایش انواع نمودارهای اساسی

  • سرعت بالای تولید گزارشات (بلادرنگ)

  • امکان انتخاب پارامتریک داده‌ها

  • قابلیتهای تعاملی تغییر و حرکت در نمودارها

  • انتخاب بین چند متغیر نمایش، و ماهیت آنها (مطلق، درصد از کل، …)

  • اجرا در سمت کاربر؛ مقیاس‌پذیر و بدون ایجاد بار محاسباتی روی سرور

  • ارائه تحت وب؛ با قابلیت اجرا روی همه مرورگرهای مدرن بدون نیاز به نصب بسته‌های جانبی

  • امکان صدور خروجی‌های بصری در قالب های مختلف (PDF، png، iframe، …)

  • امکان نمایش لایه‌های جغرافیایی (GIS) بر اساس آخرین نقشه‌های تقسیمات کشوری- در سطح استان/شهرستان/بخش و در تهران تا سطح محله